Dünyanın en büyük yüzölçümüne sahip ikinci ülkesi olan Kanada, hem sosyal yaşam, hem ekonomi, hem teknoloji hem de eğitim alanında dünyanın önde gelen ülkelerindendir. Gelişimi tetikleyen unsurlar arasında en önemlilerden birisi elbette ki eğitimin kalitesidir. Bu bağlamda Kanada, eğitim sistemi ve eğitime verdiği önem nedeni ile her yıl yüzbinlerce uluslararası öğrenciyi çekmektedir.
OECD ülkeleri arasında yapılan incelemeler sonucunda Kanada’nın eğitimde dünya üçüncüsü olduğu görülmektedir. Eğitim sistemi, okullarının teknolojiyi takip etmesi, kişi başına düşen eğitim harcaması ve okulların dünya standartlarını yakalamış olması, bu ülkede ki üniversitelerden mezun olanların diplomalarının dünya çağında geçerlilik kazanmasını sağlamış, mezun öğrencilerin dünya üzerindeki ülkelerde rahatlıkla iş bulabilmesinin önünü açmıştır.
Kanada eğitim sistemine genel olarak baktığımızda, merkezi yönetimin değil, eyaletler düzeyinde bir yönetim anlayışının olduğu görülmektedir. Her eyalet kendi bölgesinin özelliklerini de dikkate alarak eğitim sistemini düzenlemekte, gerekli kanunları çıkarmaktadır. Her eyalette bu konular için Milli Eğitim Bakanı bulunmaktadır. Eğitime ayrı bir önem veren Kanada, aynı zamanda doğal güzelliklere sahip olması, modern bir ülke olması, refah seviyesinin yüksek olması, kültürel özellikleri, çalışma koşullarının fazla olması, mezuniyetten sonra çalışma izni alınabilmesi gibi değerlerinde birleşmesiyle uluslararası alanda en çok öğrenci çeken ülkelerden biri olmuştur. Ayrıca ülkenin diğer uluslararası öğrenci kabul eden ülkelere göre daha ekonomik olması ve Birleşmiş Milletlerin yaptığı araştırma sonucunda 170 ülke arasında en yaşanılabilir ülke seçilmesi diğer artıları olarak göze batmaktadır. Kanada eğitim sistemini genel hatları ile incelersek;
Kanada ‘da Okul Öncesi Eğitimi
Kanada’da okul öncesi eğitimde çocuklar 5 yaşına kadar özel kreşlerde veya çocuk bakıcıları tarafından eğitime hazırlanmaktadırlar. Lisanlı olan çocuk bakıcıları veya yuvalar, 5 yaşından küçük olan çocuklara genel temel eğitim ve sosyal eğitim verirken bir yandan da okuma ve yazma alışkanlığı kazandırmaya çalışıyorlar. Devlet tarafından finanse edilmeyen bu yuvalardan sonra çocuklar beş yaşına geldiklerinde anaokuluna başlamaktadırlar.
Kanada’da İlkokul Eğitimi
Kanada’da her eyalette farklılık gösteren eğitim sisteminde ilkokul kimi eyaletlerde 6. sınıfa kadar, bazı eyaletlerde ise 8. sınıfa kadar olan süreyi kapsamaktadır. Ülkemizden farklı olarak bir sınıfta başarısız olan öğrenci sınıf tekrarına kalabilmektedir. Üstün başarılı öğrenciler ise sınıf atlayabilmektedir. Öğrenciler eğitimleri süresinde sürekli test edilmekte ve konular tekrarlanmaktadır. Bazı bölgelerde öğrenciler, 7 ve 8. sınıflara geçtiklerinde ortaöğretime geçişi kolaylaştıran daha kaliteli okullara geçiş yapmayı tercih etmektedir.
Kanada’da Ortaokul Eğitimi
Kanada’da ortaokul eğitimi mesleğe yönelik olarak verilmektedir. Okul türleri arasında mesleki eğitim, akademik eğitim, dini eğitim, sanat eğitimi ve diğer bilim dallarına ait eğitimler veren okullar bulunmaktadır. Okullarda öğrenciler yeteneklerine ve başarı düzeylerine göre sınıflara ayrılabilmektedir. Ortaokul seçimi Kanada’da çok önemlidir. Öğrencinin başarı düzeyi, yetenekleri ve tercih ettiği mesleğe göre doğru okulu ve sınıfı seçmesi gerekmektedir. Ortaokulların ağır bir müfredatı vardır ve zorunlu olan dersler bulunmaktadır. Ülke genelinde orta okul genelde 4 yıllık olmakla birlikte Quebec eyaletinde bu süre 3 yıl olarak belirlenmiştir.
Kanada Orta Eğitim Kurumları
Kanada’da orta öğretim kurumları özel ve devlet okulları olmak üzere her eyalette bulunmaktadır. Özel okullar hem Kanadalı öğrencilere hem de uluslararası öğrencilere eğitim verirken, devlet kurumları ise sadece Kanadalı öğrencilere eğitim vermektedir. Son zamanlarda devlet kurumları yeni yeni uluslararası öğrencilere de eğitim vermeye başlamıştır. Okullarda karma eğitim verilmektedir ve gündüz programları uygulanmaktadır. Eyaletlere göre farklılık gösterse de genelde bu okullarda dini eğitim verilmez. Okullarda uluslararası öğrenciler için ücret farklılıkları da bulunmaktadır.
Orta öğretim kurumları bulunduğu eyaletteki Milli Eğitim Bakanlığına bağlıdır. Ülkede eğitim karma olarak verilmektedir fakat kız liseleri ve erkek liseleri de bulunmaktadır. Yatılı eğitim veren okul seçenekleri de olan Kanada’da, bir çok iş adamı ve ünlü kişisi özel orta öğretim kurumlarından mezun olmuşlardır. Okullara başvuru ve kabul işlemlerinde son 3 yıl içerisinde akademik not puanları ve referans mektupları dikkate alınmaktadır. Ayrıca bazı okullarda matematik sınavı yapılabilmekte, ayrıca TOEFL sınavı sonucu istenebilmektedir. Yine bazı okullar orta öğretime kabul sınavı koşulu istemekte iken bazı okullarda 16 yaşında olan öğrenciler için refakatçi talep edebilmektedir.
Kanada Kolejleri
1999 yılından itibaren ülkede eğitim veren kolejler, ülkenin en önemli eğitim dinamiklerindendir. Üniversite mezunlarının dahi kolejlerde yeniden eğitim alarak mesleki alanda uzmanlaşmalarına katkı sağlamaktadır. Kolejler düşük ücrete sahiptirler ve kolejlere kayıt yaptırmak için çok fazla bir şart aramazlar. Ülkede yaklaşık olarak 200 tane kolej bulunmaktadır ve farklı akademik programlara sahiptirler.
Kanada’da Üniversite Eğitim Sistemi
Kanada özellikle lisans ve yüksek lisans eğitimi konusunda dünyada tanınan ve en çok tercih edilen ülkedir. Ülkede dünyaca bilinen ve dünya sıralamasında ilk 1000 içerisinde olan bir çok üniversite bulunmaktadır. Üniversite eğitim sisteminde öğrencilere bir çok ders verilmektedir. Öğrencilerin sadece bir konu üzerinde uzmanlaşma değil diğer alanlar hakkında donanıma sahip olmaları istenmektedir.
Ülkede üniversite eğitimi ülkemizde de olduğu gibi 4 yıllık lisans programlarından oluşmaktadır. Yüksek lisans süresi ise yine ülkemizde olduğu gibi 2 yıldır. Bazı üniversitelerde 1 yılık yüksek lisans eğitimleri de bulunabilmektedir. Üniversitelere kabul işlemlerinde genel olarak son mezun olunan okulun diploması ve transcript ile öğrencinin eğitim alacağı dile hakim olup olmadığının tespit edilmesi yeterli olmaktadır. Giriş bölümünde de belirttiğimiz gibi Kanada üniversitelerinden alınan diplomalar dünya genelinde denklikleri olan diplomalardır ve bu diplomalar ile rahatlıkla iş bulunabilmektedir.
Kanada’da hem İngilizce hem de Fransızca resmi dil olarak kullanılmaktadır. Bu durum üniversitelerin eğitimlerinde de geçerlidir. Öğrencilerin bu dillerden birini hakim olması eğitim almak için yeterli olmaktadır. Ülkede akademik dönem genellikle Eylül ve Mayıs arasındadır. Üniversitelere kayıt işlemleri Ocak ayında da yapılabilen Kanada’da üniversitelerin ya programları da bulunmaktadır.
Üniversite Kolejleri
Üniversite kolejleri üniversiteler ile kolejler arasında bir bütünlük sağlayan sistemdir. Bu kolejler öğrencilere sertifika, kolej diploması, üniversite diploması ve dil programları gibi geniş bir yelpazede eğitim vermektedirler. Community kolejlerde iki yıl eğitim gören öğrenciler lisans diplomasına sahip olmak istediklerinde, kredilerini tamamlayıp lisans programının ilk iki yılını tamamlamış sayılırlar. Ancak ülkemizde de dikkat edilen bir konu olan eğitim gördükleri derslerin okumak istedikleri lisans programı ile uyumluluğu burada da önemlidir.
Üniversite kolejlerinde eğitim alabilmek için öğrencinin en az 18 yalında olması gerekmektedir. Kolejlere girişte en önemli konulardan biri yine eğitim diline hakim olunmasıdır. Bu noktada koleje girişte sınava girilebileceği gibi kolejde dil eğitimi alarak beklenen seviyeye gelmesi de sağlanabilmektedir.
Community Kolejleri
Daha çok pratik eğitimi almayı isteyen öğrencilerin tercih ettiği bu kolejler, 1 veya 2 yıllık sertifika ya da 3 veya 4 yıllık diploma programları uygulamaktadır. Hatta bazı kolejlerde lisans diploması verme yetkisi de bulunmaktadır. Kolej öğrencileri maaşlı veya maaşsız olarak staj yapabilmektedir. Community Kolejlerinin, sosyal hizmetler, işletme, sağlık, sanat, üniversiteye hazırlık, yetişkinlere yönelik eğitim ve akademik programları en çok tercih edilen programlarıdır.